22- KOLTUK ALTI LENF BEZLERİNİN ÖNEMİ NEDİR?

Lenf sistemi, vücutta hücreler arası alanlarda bazı maddelerin alış verişinden ve artıkların toplanıp uzaklaştırılmasından sorumlu bir dolaşım ağıdır.

Bu fonksiyonu lenf kanalları ve lenf bezleri(düğümleri) aracılığıyla yürütür. Memenin lenf dolaşımının çoğu koltuk altındaki lenf bezlerine doğru akar.

Ancak koltuk altındaki her lenf bezi şişmesinin mutlaka memeyle ilgili olması gerekmez. Ayrıca her lenf bezi şişliği de her zaman ciddi bir hastalık anlamına gelmez. Bunlardan birçoğu enfeksiyonlara bağlı olabilir. Hatta uzun süre önce geçirilmiş bir hastalığın farkedilmeden kalmış kalıntısı olabilir.

Meme kanseri tanısı almış kadınlarda koltuk altı lenf bezlerinde büyüme saptanması ve hastalığın bu bezlere yayılma oranı önemlidir. Meme kanseri hastalarında muayenede koltuk altında büyümüş olarak ele gelen lenf bezlerinde %50 oranında, ele gelmeyen lenf bezlerde ise %20 civarında hastalık yayılması saptanır. Yayılma varsa hastalık daha ileri evrede kabul edilir ve uzun vadede gidişatın daha olumsuz olması beklenir. Lenf bezine yayılma olmayan hastaların 5 yıldan uzun süre hayatta kalma şansı belirgin ölçüde daha yüksek (%80’in üzerinde) olur.

Meme kanseri ameliyatında koltuk altı lenf bezleri çıkartılarak (aksiller lenf nodu diseksiyonu) hem gidişat için durum tespiti yapılmış, hem de meme kanserinin önemli yayılma yollarından biri ortadan kaldırılmış olur. Meme kısmen alınsa da tümüyle alınsa da bu dokuların çıkartılması gerekebilir. Bu işlemin yapıldığı hastalardan az bir kısmında ameliyat sonrası kol şişmesi (lenfödem) şeklinde bir yan etki görülebilir.

Meme kanseri ameliyatı nedeniyle koltuk altı lenf bezleri çıkartılan taraftaki kol, ameliyattan sonra mikroplara ve iltihaplara karşı kısmen savunmasız kalır. Bu nedenle o taraftaki kol yaralanmalardan ve mikrobik bulaşmalardan sakınılmalıdır. O taraftaki kola aşırı ağırlık yüklenmemeli, iğne yapılmamalı ve serum takılmamalıdır.