19- NÖBETÇİ (SENTİNEL) LENF BEZİ NEDİR?

Meme kanserinde hastalığın ilk ve en önemli yayılma istasyonu koltuk altı lenf bezleridir. Bu nedenle meme dokusunun kısmen ya da tümüyle çıkartılmasıyla beraber genellikle o taraftaki koltuk altı lenf bezleri de çıkartılır.

Bu işlem nadir de olsa kol şişmesi gibi bazı olumsuz etkilere yol açabilir. Diğer taraftan koltuk altı lenf bezleri özellikle hastalığın erken evrelerinde salim (hastalık tarafından istila edilmemiş) olabilir.

Nöbetçi (sentinel) lenf bezi örneklemesi işlemi; önce koltuk altı lenf bezlerinin hastalıkla istila edilip edilmediğini anlamak, eğer istila edilmemişse onları çıkartmamak ve lenfatiklerle ilgili komplikasyonlardan kaçınmak mantığı üzerine kuruludur.

Kanser hücrelerinin lenf kanalları üzerinden yayılırken belli bir sıra takip ettiği kabul edilmektedir. İşte kanser hücreleri tarafından ilk sırada istila edilmiş olabileceği düşünülen lenf bezine nöbetçi (sentinel) lenf nodu denir. Önce bu bez bazı boya ve işaretleme teknikleri ile saptanır ve sadece bu işaretlenen lenf bezi çıkartılıp patolojiye gönderilir. Eğer tutulum yoksa kanser hücrelerinin daha öteye yayılmadığı düşünülür ve koltuk altı lenf bezleri artık çıkartılmaz.

Çok mantıklı görünen bu yaklaşımın zayıf bir tarafı vardır. Tümör hücrelerinin lenf kanal ağında belli bir sıra takip etmeden atlamalar yaparak da istila yapabileceği gösterilmiştir. O nedenle sentinel lenf bezi örneklemesi yüzde yüz güvenli bir yöntem değildir. Bu nedenle cerrahların bir kısmı tarafından tercih edilmez.

Ayrıca koltuk altı muayenesinde ele gelen lenf bezi büyümesi olan hastalara nöbetçi lenf bezi örneklemesi işlemi uygulanmaz. Çünkü bu hastalarda koltuk altı lenf bezi tutulumu ihtimali %50'nin üzerindedir. Bu tür durumlarda yan etki ihtimaline de katlanılarak lenf bezlerinin etraflıca temizlenmesi şarttır.